Orchideeën zijn prachtige planten die je interieur opfleuren met hun kleurrijke bloemen. Veel mensen denken dat orchideeën moeilijk te vermeerderen zijn, maar met de juiste aanpak is het stekken van orchideeën heel goed te doen. In deze blog bespreken we de veelvoorkomende fouten bij het stekken van orchideeën en hoe je deze kunt voorkomen.
Waarom je orchidee stekken?
Je orchidee stekken is een geweldige manier om meer planten te krijgen zonder nieuwe te hoeven kopen. Daarnaast kun je zo je favoriete soorten houden en delen met vrienden en familie. Het proces vraagt wat geduld en zorgvuldigheid, maar met de goede tips kun je succesvol je orchidee stekken.
Veelvoorkomende fouten tijdens orchideeën stekken
1. Verkeerde timing
Een veelvoorkomende fout bij het stekken is het kiezen van het verkeerde moment. Het stekken van orchideeën tijdens hun rustperiode of wanneer ze niet actief groeien, kan de kans op succes verminderen. Het beste moment om te stekken is tijdens hun groeiseizoen, meestal in de lente of vroege zomer. Tijdens deze periode zijn de planten actief en kunnen ze beter herstellen van het stekken.
2. Verkeerd gereedschap gebruiken
Het gebruik van bot of vies gereedschap kan de plant beschadigen en infecties veroorzaken. Dit kan leiden tot zwakke orchidee stekken die niet goed wortelen. Gebruik daarom altijd scherp en steriel gereedschap. Maak je messen of scharen schoon met alcohol voor je begint met stekken om de kans op schade te verkleinen.
3. Verkeerde potgrond
Het gebruik van de verkeerde grond kan de wortelgroei van je stekken in de weg staan. Orchideeën hebben specifieke eisen wat betreft hun leefomstandigheden. Gebruik daarom speciale orchideeën potgrond dat goed afwatert en luchtig is.
4. Overbewatering
Te veel water geven is een van de meest voorkomende fouten bij het stekken. Overbewatering kan leiden tot wortelrot, waardoor de stekken niet meer verder groeien. Ons speciaal ontworpen watergeefconcept helpt je hierbij. Als je deze gebruikt, hoef je nooit meer bang te zijn dat je orchidee te veel water krijgt!
5. Onvoldoende licht
Onvoldoende licht kan de groei van orchidee stekken belemmeren. Zonder genoeg licht kunnen de stekken niet de energie produceren die ze nodig hebben om te groeien. Plaats daarom je stek op een plek met helder, indirect licht. Vermijd direct zonlicht, omdat dit de bladeren snel kan verbranden.
Orchidee stekken kan een lonende ervaring zijn, mits je de veelvoorkomende fouten vermijdt. Door de juiste timing, gereedschap en zorg toe te passen, kun je gezonde nieuwe orchideeën kweken. Onthoud dat geduld en zorgvuldigheid essentieel zijn voor succes. Volg deze tips en geniet van het vermeerderen van je prachtige orchideeën!
Wat is een orchidee stekken en waarom zou je het doen?
Orchidee stekken betekent het vermeerderen van een orchidee door gebruik te maken van natuurlijke groeipunten zoals keiki’s, luchtwortels, wortelstok delen of slapende ogen. Een stek is een jonge plant die los van de moederplant gaat leven zodra deze genoeg wortels en bladeren heeft ontwikkeld. Het proces verschilt per soort, omdat niet alle orchideeën dezelfde groeistructuur hebben. De bekendste kamer orchidee, de Phalaenopsis, maakt regelmatig keiki’s (babyplantjes) die zeer geschikt zijn om te stekken.
Bij sommige soorten werkt stekken eenvoudig, terwijl andere soorten bijna nooit nieuwe scheuten vormen. Zo zijn Dendrobiums, Oncidiums en Cattleya’s vooral geschikt voor wortelstok verdeling, terwijl veel miniatuur soorten nauwelijks bruikbare groeipunten produceren. Hierdoor is het belangrijk om te begrijpen welke groeivorm jouw orchidee heeft. Een plant met één stam, zoals Phalaenopsis, stek je niet op dezelfde manier als een sympodiale soort met pseudobulben.
Daarnaast werkt het stekken van een orchidee heel anders dan bij veel populaire kamerplanten. Waar je bij groene planten eenvoudig een blad of stengel in water zet, heeft een orchidee luchtige bark nodig. Haar wortels ademen, hebben licht nodig en rotten snel in water. Hierdoor draait orchidee stekken vooral om geduld en timing: je wacht tot de plant zelf laat zien dat ze klaar is om vermeerderd te worden.
Er zitten veel voordelen aan het stekken van een orchidee. Je vermeerderd je favoriete plant op een duurzame manier, zonder telkens nieuwe orchideeën te hoeven kopen. Bovendien groeit een stek uit tot een genetisch identieke plant, wat waardevol is als je een bijzonder exemplaar in huis hebt. Daarnaast biedt het proces veel voldoening. Het begeleiden van een klein babyplantje tot een bloeiende orchidee voelt alsof je een stukje nieuw leven voortbrengt.
Wil je direct beginnen met sterke jonge planten? Bekijk jouw orchideeën keuzebox
Keiki stekken: natuurlijk én krachtig
Een keiki is een babyplantje dat spontaan ontstaat aan de bloemstengel of op basis van de moeder orchidee. Keiki’s verschijnen wanneer de plant extra energie heeft of onder invloed van licht en warmte een signaal krijgt om nieuw leven aan te maken. In de praktijk zie je ze vooral bij Phalaenopsis-soorten. Je herkent een keiki aan twee kleine blaadjes en een of meerdere luchtwortels die zich buiten de stengel ontwikkelen.
Daarnaast helpen bepaalde omstandigheden het ontstaan van keiki’s. Warme temperaturen, veel helder licht en een gezonde moederplant bevorderen de groei. In de kassen van VW Orchids zien we dat keiki’s vooral ontstaan na de bloei, wanneer de plant rust heeft en voldoende energie overhoudt.
Je haalt een keiki pas los wanneer de wortels minimaal vijf centimeter lang zijn en de blaadjes stevig en volledig gevormd zijn. Snijd de keiki los met een scherp, steriel mes en neem een stukje van de stengel mee. Plaats de keiki vervolgens in luchtige orchideeën bark en geef slechts kleine beetjes water. Hierdoor kan de jonge plant rustig wortelen zonder risico op rot.
Benodigdheden voor keiki stekken:
• Steriel mes of snoeischaar
• Luchtige orchideeën bark
• Kleine pot
• Eventueel kaneelpoeder voor wondverzorging
• Handschoenen
• Geduld en indirect licht
Slapende ogen activeren: een methode met geduld
Slapende ogen zijn kleine groeiknoppen die verborgen liggen onder de schors van de stengel. Ze lijken op kleine verdikkingen en bevatten het potentieel om een nieuwe scheut, keiki of bloemstengel te vormen. Niet alle slapende ogen worden vanzelf actief. Soms heeft de plant extra licht, warmte of stabiliteit nodig om een groei signaal te geven.
Er zijn twee manieren om slapende ogen te activeren: via natuurlijke omstandigheden of met behulp van keikipasta. Bij natuurlijke activatie zorg je voor helder indirect licht, een warme temperatuur rond de 22 graden en een stabiel vochtgehalte. Hierdoor besluit de plant soms zelf een nieuw oog te openen. Keikipasta bevat hormonen die de knop stimuleren. Je brengt een klein beetje aan op het blootgelegde oog en wacht rustig af. Gebruik nooit te veel. In professionele kassen zien we dat overdosering juist leidt tot misvormde of verzwakte scheuten.
De doorlooptijd varieert sterk. Soms zie je binnen drie weken een reactie, maar het kan net zo goed twee tot drie maanden duren. Het is ook mogelijk dat er niets gebeurt. Dit komt vaak voor na zware bloei of bij vermoeide planten die simpelweg te weinig energie hebben.
Risico’s om rekening mee te houden:
• Het oog kan uitdrogen en afsterven
• Overdosering keikipasta kan de plant verzwakken
• Te weinig licht veroorzaakt stilstand
• Onjuiste luchtvochtigheid vertraagt groei
• Niet elke plant heeft genoeg energie voor activatie
Splitsen van de wortelstok: voor gevorderden
Wortelstokverdeling is een techniek voor sympodiale orchideeën zoals Dendrobium, Cattleya en Oncidium. Deze soorten groeien niet vanuit een stam, maar maken meerdere pseudobulben naast elkaar. Deze structuur maakt het mogelijk de plant in meerdere delen te splitsen.
Je kunt de wortelstok splitsen zodra de plant minstens vier tot zes gezonde pseudobulben heeft. Een te kleine of verzwakte moederplant geeft onvoldoende energie aan nieuwe delen. Haal de plant rustig uit de pot, verwijder losse bark en kijk waar de wortelstok natuurlijk vertakt. Snijd vervolgens met een steriel mes door de wortelstok en zorg dat elk deel voldoende wortels en pseudobulben heeft om zelfstandig verder te groeien.
Het aantal delen hangt af van de vitaliteit van de plant. In de kas delen we een sterke plant meestal in twee of drie stukken. Na het snijden behandel je de wond eventueel met wat kaneelpoeder en zet je de nieuwe planten in schone bark. Geef minimaal water in de eerste weken. Het doel is dat de wortels herstellen en zich hechten voordat je overstapt op reguliere verzorging.
Verzorging na het stekken
Na het stekken begint de belangrijkste fase: het herstel. Jonge stekken hebben weinig wortels en zijn gevoelig voor overbewatering. Zet de plant op een lichte plek met indirect licht. Direct zonlicht kan de jonge wortels verbranden, terwijl te weinig licht zorgt voor stilstand. Een temperatuur van 20 tot 23 graden helpt de nieuwe plant om rustig aan te sterken.
Geef kleine hoeveelheden water en wacht telkens tot de bark bijna is opgedroogd. Te veel water leidt tot zachte, sponzige wortels en uiteindelijk wortelrot. Meststoffen kun je beter vermijden in de eerste vier weken. Jonge wortels zijn gevoelig en kunnen verbranden. Daarnaast helpt een licht verhoogde luchtvochtigheid bij de groei. Een schaaltje water met hydrokorrels werkt goed in huiselijke omgevingen.
De eerste weken kun je verschillende signalen waarnemen. Nieuwe wortelpuntjes, fris blad of stevig weefsel zijn goede tekenen van groei. Gele bladeren, rimpels of stilstand wijzen op verkeerde licht- of watercondities. Door tijdig bij te sturen, vergroot je de kans dat jouw orchidee stek sterk wordt.
Veelgemaakte fouten
• Keiki te vroeg loshalen
• Verkeerde grond gebruiken in plaats van luchtige bark
• Waterstekken proberen
• Te fel of juist te weinig licht
• Onvoldoende luchtvochtigheid
• Onsteriel gereedschap
• Te snel bemesten
• Te grote pot gebruiken
• Stek in tocht zetten
• Onrustig verplaatsen tijdens de eerste weken
Algemene tips
• Werk altijd met steriel gereedschap
• Gebruik luchtige orchideeënbark in plaats van potgrond
• Verhoog de luchtvochtigheid licht
• Houd direct zonlicht buiten bereik
• Geef water met mate
• Observeer de plant regelmatig
• Heb geduld: orchideeën groeien langzaam
• Plaats stekken warm, licht en stabiel
• Verpot niet te vaak
• Laat de plant het tempo bepalen
Veelgestelde vragen
Hoe weet ik of ik mijn orchidee kan stekken?
Je kunt een orchidee stekken wanneer de plant duidelijke groeipunten vormt zoals een keiki, luchtwortels of een actief slapend oog. Dit zijn signalen dat de plant voldoende energie heeft om een jonge stek te dragen.
Hoe kan je een orchidee stekken?
De meest betrouwbare methode is het loshalen van een keiki zodra deze genoeg wortels en bladeren heeft. Andere manieren, zoals wortelstokverdeling of slapende ogen activeren, werken ook maar vragen meer ervaring.
Kan elke soort orchidee gestekt worden?
Niet alle soorten reageren hetzelfde. Phalaenopsis werkt vaak goed mee, terwijl veel miniaturen of Cattleya-hybriden zelden keiki’s vormen. De groeivorm bepaalt of orchidee stekken haalbaar is.
Hoe lang duurt het voordat een orchidee stek groeit?
Afhankelijk van de soort en omstandigheden duurt groei enkele weken tot meerdere maanden. Goede lichtomstandigheden en rust versnellen het proces.
Wat is een keiki en hoe verzorg ik deze?
Een keiki is een klein baby plantje dat groeit aan de stengel van de moederplant. Zodra het twee tot drie bladeren en enkele lange wortels heeft, kun je het loshalen. Daarna plaats je het in luchtige bark en geef je spaarzaam water.
Moet ik speciale potgrond gebruiken voor mijn stek?
Ja. Gebruik altijd luchtige orchideeënbark. Gewone potgrond houdt te veel vocht vast en verstikt de wortels.
Hoe een orchidee stekken zonder keiki: kan dat?
Dit kan via een slapend oog of door wortelstok verdeling, afhankelijk van de soort. Deze methoden zijn gevoeliger en slagen niet altijd.
Wat zijn veelgemaakte fouten bij het stekken?
Veel fouten komen door te vroeg loshalen, te natte grond, te weinig licht of het proberen van waterstekken. Door geduldig te werken en goede omstandigheden te creëren, voorkom je de meeste problemen bij orchidee stekken.
Over de auteur
Mellanie van Wijk-Trum werkt dagelijks in de kassen van VW Orchids, waar zij orchideeën verzorgt, verpot en klaarmaakt voor verkoop. Haar kennis komt uit de praktijk, midden tussen de planten. Via Papicco deelt zij haar expertise met klanten die op zoek zijn naar sterke, gezonde en bloeiende orchideeën voor thuis.
